Het komt zo vaak voor, dat ik me er inmiddels bewust van ben. Afgelopen week nog in een gesprek met een klant. De persoon aan de andere kant van de tafel deed belerend en denigrerend. Mijn reactie? Bevriezen, verstijven en niet meer kunnen reageren. Dat hoort erbij.
Die moment na zo’n gesprek zijn wonderbaarlijk. Ik bedenk dan reacties die ik had moeten geven. Op de man spelen. Non-verbaal een schild trekken dat het je niets doet. De bal terugkaatsen en hem een vervelend gevoel geven. Allemaal leuk en aardig, maar daar bereik ik toch niks mee, besluit ik vervolgens.
Nadenktijd
Een rondje hardlopen helpt me altijd. Muziek in de oren en de benen het werk laten doen. Doordat ik me na zulke gebeurtenissen fysiek uitdaag creëer ik vrijheid om na te denken. En op de een of andere manier kom ik altijd tot de conclusie dat dit een goede ervaring is. Ik ben er dan ook 100% van overtuigd dat ik in een volgende vergelijkbare situatie beter handel. Perfect zal het niet zijn, maar wel één stap beter dan de vorige keer. Reden? Ik kan putten op ervaring. Dus ik hoop nog heel veel vervelende ervaringen op te doen. Daar word ik alleen maar beter van.
Vluchten
Toen ik las over de drie voorkomende reactie bij stress of verandering ging er een wereld van herkenning voor me open. Weglopen, wegkijken, oogcontact vermijden, gespreksonderwerp veranderen, fysiek terugtrekken, negeren, confrontaties mijden, hopen dat het vanzelf over gaat, ontkennen, bagatelliseren of uitstellen zijn allemaal voorbeelden van vluchtgedrag. Als ik zo naar dit lijstje kijk, dan kan ik elke week wel ergens een vinkje zetten. Een vinkje voor ervaren én een vinkje voor een belangrijke les. Althans, als ik een rondje ga hardlopen erna tenminste.
Bevriezen
De intro is mijn voorbeeld van bevriezen. Ook hier zijn weer een aantal herkenbare gedragingen op te sommen. Over je heen laten komen, gelaten zijn, piekeren, verstijven, niet reageren, jezelf verwijten, je leeg voelen, niet in beweging kunnen komen, onbegrip, schuldgevoel of wegduiken. Deze blokkade is echt een normale reactie. Ik zeg tegen mezelf dat het erbij hoort. Over een jaar ervaar ik een stuk minder blokkades omdat ik meer ervaring heb. Mooi vooruitzicht waardoor ik me minder lang druk maken wanneer vervelende situaties zich voordoen.
Vechten
Dit deed ik vroeger veel. Zelfs een keer fysiek met een waterpolotraining, terwijl bevriezen of vluchten ook een keuze was.
Nils van Weerdenburg, teamgenoot in 2014, irriteerde me de hele training. Kleine duwtjes, schoppen, vervelende dingen roepen en weet ik veel wat voor een vormen om mij te stangen. Voor mijn gevoel duurde het uren en werd het gevoel dat ik had ondragelijk totdat ik barstte. Na de laatste schop draaide ik me om in het water, greep Nils bij zijn cap vast met mijn linkerhand en sloeg met mijn rechtervuist een stuk of vijf keer op zijn hoofd. Dit zou zeker nog langer doorgaan als mijn teamgenoten ons niet uit elkaar zouden halen.
Wat was er gebeurd?
Een paar tellen na mijn gevecht wist ik niet wat me bezielde. Dit ben ik niet, zei ik tegen mezelf. Direct na de training liep ik op Nils af en sprak het uit. Ik begon met het aanbieden van mijn excuses en dat ik mezelf niet onder controle had. Wonderbaarlijk accepteerde hij mijn excuses en bood ook zijn excuses aan. Wauw, wie had dat gedacht. Dit gebeurde vijftien minuten nadat we met elkaar op de vuist gingen.
Een passend voorbeeld om ook voor het vechtgedrag een aantal kenmerken op een rij te zetten. Ik werd boos, beschuldig de ander, toonde defensief gedrag en ging de confrontatie aan. Er schoot adrenaline door mijn lijf, ging de discussie agressief aan en raakte de ander.
Incasseren en jezelf een spiegel voorhouden
Alle vormen gaan vaker voorkomen, daarvan ben ik overtuigd. Ik dwing mezelf daarom ook op later op de situatie terug te kijken en er een les uit te halen. Afsluiten zonder wrang en zelf de verantwoordelijkheid nemen om juist in deze situaties te groeien en ontwikkelen.
Makkelijk is het niet, maar iets eenvoudig leren komt eigenlijk ook nooit voor. Toch?
